Matthew Bryza | Konuk Yazar , Abhazya haberleri

25/12/2016. Stanislav TARASOV. 23 Aralık 2016. REGNUM. Çeviri: Fatih Atan (A’tanba). Eski ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı, Avrupa ve Avrasya Bölge Sorumlusu, Atalantik Birliği araştırmacısı Matthew Bryza, “Amerikanın Sesi” "Voice of America", «Голоса Америки» Radyosunun Gürcistan Bölümüne yaptığı konuşmada “Rusya, bölgesel iki büyük oyuncu olarak Rusya ve Türkiye arasında – yeni bir aşama olan ‘Türk Akımı’ doğal gaz hattı ile, ‘enerji sorununu’ kullanarak, Gürcistan ve Azerbaycan’ı izole etmeye çalışabilir”, bu gelişme “Azerbaycan’daki enerji alanındaki yatırımların azalmasına” yol açabilir. Bryza’a göre “Bu, Rusya’nın Azerbaycan ve Gürcistan üzerindeki nüfusunu artırmayı hedefleyen stratejisinin bir parçasıdır.”

Bryza – bölgenin önemli uzmanlarından birisi, deyim yerindeyse, onun yapmış olduğu bu açıklamalar, mozaik içerisine yeni parçalar ekleneceğini ve yeni sorunlar oluşturacağını ortaya çıkardı. O, daha önce, Suriye toprakları üzerinde düşürülen Rus Askeri uçağı sonrasında bozulan Rusya ve Türkiye arasındaki ilişkileri yorumlarken, Başbakanlık görevine, Ahmet Davutoğlu’nun yerine gelen Binali Yıldırım’ın, Ankara’nın “Dünya’da daha fazla dosta gereksinimimiz var” sözüne atıfta bulunarak “böyle bir olaylar dizisini bekliyordum” dedi. Bryza, “Türk Akımı” projesinin uygulanmasının, “Suriye konusunda, Türkiye’nin Rusya’ya vereceği tavizlere” bağlanarak politize edildiğini belirtti. O, Rus silahlı güçlerinin Suriye’de ortaya çıkması ile ilgili olarak sözlerine “Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türkiye ile ilişkilerde birtakım hatalar yapmış olduklarını belirtti ve ekonomi ile güvenlik politikaları birbirleri ile bağlantılıdır” eklemesinde bulundu.

Bryza, Moskova ve Ankara arasındaki gergin ilişkilerin, arka planında, “Gazpromun” gaz tedarikini azaltmasının olasılığı olabileceği yorumunda bulundu. Bryza, “Rusya” ve “Gazprom” son derece ciddi mali sorunlar içerisinde bulunmakta ve Moskova, “Rusya için en büyük pazarlarından birisi olan” ülkenin doğalgaz talebini askıya alması pek mümkün olmadığını söyledi. Rus gazının Türkiye’ye sevkiyatı durdurulmadı, ama Rus uçağının düşürülmesi sonucunda “Türk Akımı” görüşmeleri pratik olarak donduruldu. Ankara ise, Rus gazı olmadan da temin yapabileceğini belirterek, Bakü “Kartı”nı oynadı.

O anda, Azerbaycan internet sitesi Haqqin az, da yazılan “Rusların ‘Gazprom’ iddialı projeleri, Avrupadaki, alternatif gaz yollarını ve aynı zamanda Azerbaycanı da ciddi biçimde etkiler, “Rus gazının Avrupaya gitme başarısı, Azerbaycan gazının Avrupa şansını düşürür ya da tersi olur” yazısını yorumladı: “Azerbaycan’dan Avrupa’ya gidecek olan gazı taşıyacak olan Trans Adriyatik Gaz Boru Hattı (TAR) inşaatına başlandı. TAR, 5 Milyar Dolar Euro değerinde – “Güney Gaz Koridoru”, Trans Anadolu Boru Hattının devamının parçası. Bu, aynı zamanda, Hazar gazının, Almanya, Fransa, İngiltere, İsviçre ve Avusturya’ya da ihraç edilme olasılığını yaratır. Gürcistan ve Türkiye’ye ilk teslimatlar 2018’de başlıyor, Avrupa’ya ise 2020 başlarında ulaştırılması planlanıyor. Buna bağlı olarak, Rus rakiplerinin aksine (TAR)’ın inşaatına, Avrupa Komisyonu (EC) mevzuatı uyumunu yasal olarak onayladı. Uzmanlar, bunu, eski dünya enerji haritasını yeniden çizilmesini mümkün kılacak iddialı bir hareket olarak algılıyorlar. Rus gazının, yavaş, yavaş, Azerbaycan ve diğer alternatif gaz hatlarıyla değiştirileceğini konuşuyorlar”.

Ayrıca, belirtelim ki, Bakü, Moskova ve Ankara’yla birlikte Kiev’i “teslim” almaya hazırken, “Türk Akımı” gerçek anlamda, iki taraflı bir ittfak halinde bulunuyor. Buna bağlı olarak Haqqin. Az, Bakü, Ankara’nın Brüksel ile siyasi bir çatışmaya girmeye cesaret edemiyeceğini umuyor, “Eğer ‘Türk Akımı’ (Hatta Tek Hat) gerçekleşecek olursa, Gazpromun, Ukraynayı pas geçecek olan diğer projesinden “Kuzey Akımı – 2” (Almanya’nın ilgi duyduğu) söz edebiliriz”. Sonuçta Türkiye, Kiev’le olan ilişkilerini riske atacak, Bakü ile olan stratejik ittifakının altının oyulabileceğinden söz bile etmek istemiyorum. Ankara’nın bu tür engelleri atlaması, ağırlıklı olarak, ulusal güvenlik çıkarlarını, özel siyasi önemlerini etkileyen koşullara bağlı olur. Türkiye ve Rusya’nın, etkin bir biçimde askeri ve diplomatik alanlardaki işbirliğine başlaması, Suriye hattında belirlenmiştir.

O, aynı zamanda, Azerbaycan aracılığı olmadan da gerçekleştirilebilir. İngiliz gazetesi Guardian’a göre “Devlet Başkanı Erdoğan, her şeyden önce Kürt bağımsızlığı sorununun vahametine öncelik vermektedir.” Bunlara ek olarak, gazete notlarında, “Türkiye’de çelişkiler yaşanmaktadır: Bir tarafta, ekonomik modernizasyonun sağlanması için tek doğru yolun Avrupa olduğu açıklamaları bulunuyor, diğer tarafta – AB ile ilişkilerin sona erdirilmesini savunan, güçlü bir Avrasya gurubu bulunuyor”. Bilgisi veriliyor. Bryza, Ankara’nın, Bakü’ye jeopolitik anlamda “Rehberlik” rolü biçtiğini yakalıyor. Ayrıca, Rusya, Türkiye ve İran Dışişleri Bakanları tarafından, Suriye’de çözümün sağlanması amacıyla, Moskova’da yapılan görüşmeler sonrasında, Suriye görüşmelerinin Astana’da sürdürülebileceği açıklaması yapıldı.

Bu tür olayların çözümü için bu şehrin seçimi tesadüfi değildir – Türk devlet yönetimi, Bakü’ye teşekkür etmesine rağmen, Rusya ve Türkiye arasındaki ilişkilerin düzeltilmesinde önemli rolü Azerbaycan değil, Kazakistan oynadı. Nedeni Tek: Rusya ve İran’la ittfak içerisine giren Ankara için, Dağlık Karabağ sorunu ile birlikte Güney Kafkasya sorununun, sadece Rusya ile birlikte değil, geçmişteki tarihsel süreç gibi, gelecekte, İran’ı da Tsunami biçiminde kapsamasından korkmaktadır. Ve, ortam, Osmanlının son yıllarında yaşanan eski sorunlarının, Türkiye’de yeniden yaşanması biçimine girmiş görünüyor. Bryza’da duruma böyle bakıyor. DW Yorumcusu Cristian Trippe “Türk Devlet Başkanı Erdoğan, açık bir biçimde Azerbaycan’ı destekliyor” diye yazıyor, ancak Moskova’nın bölgedeki egemenlik rolünü güçlendirdiği bir durumda, bu sorun olarak ortada kalır. Oysa bu sorun değil, Rusya için çözüm “Enerji sorununu kullanarak, Gürcistan ve Azerbaycan’ı izole etmeye çalışıyor.”

Sonuçta, hiçkimse, kendi “Tarihsel Kalıplarından” dışarı çıkamıyor, konum bu biçimde duruyor. Yakın bir zaman içerisinde, öncelikle Dağlık Karabağ sorunu olmak üzere, olayların yorumlanması ve değerlendirilmesi, özellikle yeni kriterler üzerinde yapılmasını beklemek gerekiyor.

Kaynak: https://regnum.ru/news/polit/2221480.html