Hakan Aksay | Konuk Yazar , Abhazya haberleri

Moskova'da Mafya İnfazı

18/01/2013. Değerli okuyucular, uzun yıllar Moskova'da gazetecilik ve araştırmacılık görevlerinde bulunan Hakan Aksay, geçtiğimiz günlerde Moskova'da düzenlenen suikast sonucunda yaşamını yitiren Rus mafyasının önemlil lideri Tiflis doğumlu ve Kürt kökenli "Dede Hasan" (Ded Hasan) hakkında ilginç bir yazı yazdı.

Araştırmacı, yazar Hakan Aksay'ın http://rusyaanaliz.com/ İnternet sitesinde yayınlanan yazısını sizler ile buluşturuyoruz.

********************

KÜRT ASILLI HASAN DEDE, PKK VE “RUS MAFYASI”

Önceki gün Moskova’da bir mafya lideri öldürüldü. Birkaç saat içinde olay dünyada twitter’ın gündeminde öne çıktı.

Neden? Bir ülkede yasadışı bir şiddet ve yolsuzluk örgütünün başındaki insanın vurulması, uluslararası kamuoyunu nasıl bu kadar etkileyebildi?

Konuya en çok ilgi gösteren ülkelerden biri olan Türkiye’de ise bu haber birçok farklı yoruma yol açarak PKK ile ilgili suikastlara ve savaş-barış sürecine bağlandı. Hangi kuşku ve gerekçelerle?

Moskova’nın merkezî bir semtinde, kendine ait bir restoranın önünde, yan binalardan birinin çatısındaki keskin nişancının ateşi sonucu öldürülen 75 yaşındaki adam, “Hasan Dede” (Rusça “Ded Hasan”) lakabıyla tanınırdı.

O, dünyanın en büyük mafya liderlerinden biriydi. Rusya’nın ise tartışmasız bir numarasıydı. Hatta yalnız Rusya’nın değil, bütün eski Sovyet coğrafyasının.

* * *

Hasan Dede veya gerçek adıyla Aslan Usoyan, 1937’de Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te, Yezidi mezhebine bağlı bir Kürt ailesinde dünyaya geldi. 19 yaşından itibaren defalarca hapse girdi. 60’lı yıllarda Sovyetler Birliği’nde suç örgütleri arasında sözü geçen bir lider olarak dikkat çekmeye başladı.

Rusya’nın en önemli bölgelerinden biri olan Krasnodar’da elde ettiği devasa gücü, zamanla Leningrad (Petersburg) ve Moskova da dâhil öteki pek çok kente yaydı. Bir taraftan yeraltı dünyasının acımasız kurallarını ustaca uygulayan mafya şefi olarak ünlenirken, diğer taraftan hem suç şebekeleri arasında hem de çoğu kez onlarla işbirliği yapan ve onlardan yararlanan devlet kurumlarında “saygın ve kişilikli bir lider” olarak etkisini arttırdı.

Hasan Dede yıllar geçtikçe “efsanevi biri isim” haline geldi. “Kan dökmekten olabildiğince kaçınan”, “adaletli”, “karizmatik”, “her zaman şık giyinen” biri olduğu üzerine çok şey söylendi. Mafya hesaplaşmalarının büyük patlama yaptığı 90’lı yıllarda gücünü pekiştiren Hasan Dede, Rusya’nın dışında öteki pek çok eski Sovyet cumhuriyetinde ve bir dizi Amerika, Avrupa, Ortadoğu ülkesinde “Kızıl mafya” ya da “Rus mafyası” denince akla gelen bir numaralı lider oldu. Yıllarca kendisine yönelik birçok suikast girişiminden sağ kurtulmayı başaran Usoyan, 16 Ocak 2013’te öldürüldü.

* * *

Rusya’daki mafya örgütlenmeleri içinde Kafkasya kökenlilerin ezici üstünlüğü vardır. En başta “Gürcüler”, onlardan sonra “Ermeniler” ve “Azeriler” önde gelir. Çeşitli Rus mafyaları ile Çeçen, Tatar, Özbek, Afgan, Çin vs. mafyalar nispeten daha küçüktür ve genellikle büyüklerle işbirliği içinde davranmak zorundadır.

Gürcistan kökenliler o kadar fazladır ki (bazı kaynaklara göre, Rusya’daki mafya liderlerinin yarısından fazlasını oluştururlar; en çok Moskova’da, sonra Soçi’de yerleşiktirler) kendi aralarında “Kutais” (en tanınmış lideri “Taro” lakaplı Tariel Oniani’dir), “Tiflis” (Hasan Dede), “Kürt” (Zahariy Kalaşov, nam-ı diğer “Genç Şakro”), “Mingrelsk”,“Suhum-Abhaz” gibi alt gruplara ayrılırlar.

Hasan Dede Tiflis kökenlidir, Kürt asıllıdır, Gürcü iktidarına karşı Abhazya’ya büyük finans yardımları yapmıştır. Ermeni, Azeri, Rus ve diğer uluslardan mafya grupları ve yöneticileriyle kolay ortak dil bulmasıyla tanınmıştır.

Ayrıca Kremlin ve Duma’yla, Rusya’nın polis, istihbarat ve yargı kurumlarıyla iç içe olduğu söylenegelmiştir.

* * *

Türk ve Rus medyasında Hasan Dede’nin PKK’ya yardım ettiği, silah sağladığı (veya sattığı), PKK’lıların Kafkasya üzerinden Türkiye’den Rusya’ya kaçırılmasında rol oynadığı yazıldı. Dünkü İtalyan Corriere della Sera gazetesi, ünlü mafya babasının ölümünün bununla ilgili olabileceğini öne sürdü.

Bilindiği gibi, Türkiye’de de olayda “PKK ilişkisi” bulunduğu iddiaları seslendiriliyor. Kimilerine göre, Paris’teki suikast de, Hasan Dede’nin vurulması da “örgüt içi infaz” olabilir. Dünkü Yeni Akit’te Hasan Karakaya, “Paris’te barışçıların, Moskova’da ise savaşçı birinin öldürüldüğünü” yazdı.

WikiLeaks belgelerinde PKK’nın silahlandırılmasında yukarıda adı geçen Zahariy Kalaşov’un işlev gördüğü kaydediliyordu. Londra’da öldürülen eski Rus istihbarat ajanı Aleksandr Litvinenko da Kürt kökenli mafya liderlerinden Zahariy Kalaşov’un PKK’ya silah sattığını iddia etmişti. Halen İspanya’da hapishanede bulunan ve 7.5 yıllık cezasını bu yıl tamamlayacak olan Genç Şakro lakaplı Kalaşov’un Hasan Dede’nin yerine en güçlü mafya lideri olacağını savunanlar az değil. (Tabii eğer İspanya, onu Gürcistan’a teslim ederse, “Genç Şakro” bir de orada yargılanacak ve hapis yatacak).

Ancak Hasan Dede’nin stratejik görevler verdiği iki yeğenin gücüne dikkat çekenler farklı görüşte. Onlara göre liderlikte en şanslı görülen kişi, “Miron” lakaplı ve 1981 doğumlu Dmitriy Çanturiya. Öteki de Yuriy Usoyan (ya da Yura Lazarevski veya “Kürt Yura”). (Bu arada bazı Rus internet siteleri, Miron’un Moskova’da Bosfor Restoran’ı “üs olarak kullandığını” iddia etmektedir. Söz konusu restoran, Türkiye vatandaşı bir işadamına aittir.)

* * *

Hasan Dede’nin öldürülmesinin arkasında kim ve hangi nedenler vardır, belki de bunu hiç öğrenemeyeceğiz. Ancak bu konuyla ilgili olarak yaptığım yüzlerce sayfalık taramadan sonra, olayın “mafya içi hesaplaşma” olması ihtimalinin hiç de zayıf olmadığını belirtmeliyim.

Son aylarda “Gürcüler”e karşı iyice bayrak açan 1975 doğumlu Azeri mafya lideri Rovşan Caniyev (“Rovşan Lenkoranski”) şüpheliler arasında ön sıralarda görünüyor

Geçen Haziran ayında BAE’nda bıçaklı saldırıya uğrayan Caniyev, 5 Kasım 2013’te de Hasan Dede tarafından bir araya getirilen 21 Gürcü ve 9 Azeri mafya babası tarafından “camiadan ihraç edildi”. 10 Aralıkta “muhalif” Gürcülerden Cemo ve Mamuki Mikeladze kardeşleri ve 10’u aşkın başka mafya grubunu da yanına alan Caniyev, Hasan Dede’ye savaş açtı.

Semt pazarlarından uyuşturucu satış merkezlerine kadar 2006’dan beri Moskova’daki Azerilerin neredeyse tümünü egemenliği altına alan Caniyev’in adı, 2009’da anlaşmazlık yaşadığı “Yaponçik” (Japon) lakaplı Rus mafya babası Vyaçeslav İvankov’un öldürülmesi ve ertesi yıl onun arkadaşı Hasan Dede’ye düzenlenen başarısız suikast girişimiyle ilgili olarak da sıkça telaffuz edilmişti.

Bu iki suikaste ilişkin bir kuşkulu isim daha vardı: “Gürcüler”in önemli bir mafya babası olmasına karşın Hasan Dede ile pek geçinemeyen 1952 doğumlu Tariel Oniani. Özellikle Kalaşov’un İspanya’da hapse girmesinden sonra ona ait mülk ve işlerin kimin sorumluluğuna verileceği konusunda Hasan Dede’yle görüş ayrılığına düşen Oniani’yi, çarşamba günkü suikastla ilgili olarak suçlayanlar da yok değil.

* * *

Aslan Usoyan’ın öldürülmesinden sonra Rusya’da mafya grupları arasında yeni ve kanlı çatışmalar çıkabilir. Ama 2014 Soçi Olimpiyatları’nda önemi bir uluslararası sınav verecek olan Kremlin, buna izin vermemek için muhtemelen sıkı önlemler alacaktır.

İşin ilginci, son yıllarda mafya grupları arasındaki mücadelenin temel nedenlerinden biri de, Olimpiyatlar’a ayrılan milyarlarca rubleyi şu ya da bu şekilde elde etme isteğidir. Hasan Dede, daha 2008 Mayıs ayında birçok mafya grubunun yöneticisini Soçi’de toplayarak 2014’e yönelik olarak “kavga yerine uzlaşma” önermişti.

SSCB ve Rusya’da mafyanın nasıl bu kadar etkili hale gelebildiği ise ayrı bir yazıda ele alınmaya değer bir konudur.

Hakan Aksay

Rusya Analiz

Kaynak: http://rusyaanaliz.com/kurt-hasan-dede-pkk-rus-mafya/