İzvestiya - Aslan Bjaniya Söyleşisi!

24/10/2023. Moskova. 05/10/2023. İzvestiya. Valentin Logilov. Çeviri: Fatih Atan. (Atanba - Тванба). Değerli Abhazyam.com izleyicileri, Abhazya Cumhuriyeti Devlet Başkanı Aslan Bjaniya, İzvestiya Gazetesi’nden Valentin Logliev’in sorularını yanıtladı. 5 Ekim 2023 Tarihinde yapılan bu söyleşinin sizler açısından önem taşıyacağına inandığımız için geç te olsa sizlerle buluşturmak istedik.

Abhazya Cumhuriyeti Devlet Başkanı Aslan Bjaniya – İzvestiya gazetesinin «Известия» Rusya'nın ülkenin gelişimindeki rolü, ortak projeler ve Rus Donanmasının gelecekteki konumu hakkındaki soruları yanıtladı.

Güney Kafkasya ülkesinin devlet başkanı Aslan Bjaniya, Abhazya'nın Sovyet sonrası alanda entegrasyon süreçleriyle ilgilendiğini ve Rusya ve Belarus (Beyaz Rusya) ile birlikte Birlik Devleti'ne katılımın cumhuriyetin dış politika hedeflerini karşılayacağını söyledi. Ayrıca Suhum, Rusya Federasyonu ile askeri-teknik işbirliğini derinleştirmeye hazır ve gelecekte ülke topraklarında Rus Donanması için kalıcı bir askeri deniz üssü ortaya çıkacak. Abhaz devlet başkanı ile İzvestia'da yapılan söyleşide, cumhuriyetin nasıl yeniden kurulduğu ve Abhazya'nın Rus turist kabul etme olanaklarını genişletmek için hangi adımları attığı konuları gündeme geldi.

- Geçtiğimiz günlerde, Cumhuriyetin Bağımsızlık Günü 30. kez kutlandı. Abhazya'da devlet inşasının ana sonuçları nelerdir?

Aslan Bjaniya — Bildiğiniz gibi 1990 yılında Abhazya Cumhuriyeti Yüksek Konseyi devlet egemenliğine ilişkin bir bildiriyi kabul etti. Daha sonraki dönemde ne yazık ki Sovyetler Birliği'nin hızlı bir biçimde çöküş süreci sürüyordu. 1992 yılında Gürcistan Devlet Konseyi Abhazya'ya karşı bir saldırı eylemi gerçekleştirdi, Abhazya halkının Vatanseverlik Savaşı başladı ve bu sırada Gürcistan ile tüm devlet ve hukuki ilişkiler kesintiye uğradı. Savaştan sonra Abhazya Cumhuriyeti Yüksek Konseyi, mevcut durumu, yani Abhaz devletinin bağımsızlığını hukuki olarak pekiştiren yeni bir Anayasayı kabul etti. Elbette devlet kurma süreci bizim için kolay olmadı, bu arada bu süreç halen sürüyor.

Abhazya'nın bağımsızlığının Rusya Federasyonu tarafından tanınmasının ardından devlet inşası açısından çok şey değişti. Bu konuda bize sağlanan destek için Rusya devlet yönetimine karşı çok müteşekkiriz. Artık devlet mekanizmasının tam olarak işlediğini söyleyebiliriz. Elbette hiçbir sorun yok diyemeyiz ama yine de süreç ortada, ileriye doğru bir gelişim var.

— Suhum'da bu yıldönümünü kutlamak için buraya gelen çok sayıda konuk vardı. Kutlamada yabancı temsilciler de var mıydı?

Aslan Bjaniya — Rusya Federasyonu'ndan çok sayıda konuğumuz vardı: Kuzey Kafkasya cumhuriyetlerinin devlet yöneticileri - Adıge, Kabardey-Balkar, Kuzey Osetya, Karaçay-Çerkesk, Çeçen Cumhuriyeti'nin temsilcileri vardı, Başkırdistan, Tataristan, St. Petersburg ve Leningrad bölgesi ve tabii ki Devlet Duması, Federasyon Konseyi temsilcileri, dostlarımız, eski askeri liderler, bu nedenle bizler açısından göründüğü gibi 30. Yıldönümü kutlaması iyi geçti. Bu kadar çok konuğumuzun olması bizleri sevindirdi.

— Abhazya'nın egemenliği halihazırda beş BM üyesi devlet ve statüsünü kısmen tanıyan veya tanımayan birkaç cumhuriyet tarafından tanınmıştır. Abhazya Cumhuriyeti uluslararası toplumun diğer üyeleriyle birlikte ilişkiye girmek için çalışıyor mu?

Aslan Bjaniya — Bu tür çalışmalar sürekli yapılıyor ve Rusya Federasyonu bu konuda bize ciddi yardımlarda bulunuyor. Bizim devletlerarası temel anlaşmalarımız, dış politikamızın Rusya Federasyonu'nun dış politikasıyla koordineli olmasını öngörüyor, Rusya, bu konuda bizlere yardımcı oluyor ve şu anda birçok ülkede ve birçok kıtada bu tür çalışmalar sürdürülüyor. Bilinen nedenlerden dolayı hangi devletlerden söz ettiğimizi söylemeyeceğim çünkü düşmanlarımız bu koşullar doğrultusunda hoş olmayan sesler çıkaracak, ama temaslar sürdürülüyor.

— Abhazya Dışişleri Bakanlığı geçtiğimiz günlerde Suhum'un 2008'den bu yana devletlerarası yardım şeklinde 110 milyar ruble aldığını açıkladı. Bu dönemde hayata geçirilen başlıca projeler nelerdir?

Aslan Bjaniya — Rusya Federasyonu ile ilişkiler bizim için özel bir nitelik taşıyor, belki Abhazya ve Güney Osetya dışında böyle bir emsal bile yok, bizler açısından çok yönlü ilişkiler. Rusya'nın Abhazya Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını tanımasının ardından pek çok şey olumlu yönde değişti. Bizim değer verdiğimiz ve belirtmek istediğimiz en önemli şey Abhazya'da barışın sağlam bir biçimde tesis edilmiş olmasıdır. Savaşın bitiminden sonraki 1993 yılından 2008'e kadar olan dönemde Abhazya'nın doğu kesiminde 300'den fazla askerimiz ve 100'den fazla Rus barış gücü temsilcisi öldü.

Bugün Gürcistan ile olan kara sınırımızın tamamında Abhaz askeri birlikleri ve Rus sınır muhafızları birlikte görev yapıyor, burada Rus sınır karakolları bulunuyor ve böyle bir grubun Abhazya'da bulunması sayesinde barışın sürdürülebilir sağlanmasıyla ilgili bu sorunun çözüme kavuşturulduğunu biliyoruz ve bu en yüksek değere sahiptir.

Diğer alanlara da bakarsak, Rusya ekonomik ve sosyal kalkınma açısından çok büyük yardımlarda bulundu. Eğer, dikkat ettiyseniz cumhuriyetimizin otoyolu projesi Psou Nehri üzerinden Ingur'a kadar sürüyor – bu yolların onarımının tamamı Rusya'nın desteği sayesinde gerçekleşti. Bu yol onarıldı, tamamen aydınlatıldı, kırsal bölgelerde çok sayıda yol inşa edildi, birkaç düzine okul, okul öncesi eğitim kurumu, müzik okulları, tiyatrolar, Abhaz Devlet Üniversitesi, stadyumlar, yüzme havuzları, sağlık kurumları: cumhuriyet hastanesi, Gudauta'daki devlet hastanesi, bulaşıcı hastalıklar hastanesi, Tkuarchal'daki hastane - bunların hepsi Moskova devletinin desteğiyle gerçekleşti. Bu nedenden dolayıdır ki, Rus halkına minnettarız, Rusya Federasyonu Devleti yönetimine teşekkür ediyoruz.

— Abhazya Cumhuriyeti topraklarında gerçekleştirilen Gürcistan askeri operasyonlarından kaynaklanan tahmini maddi hasar miktarı nedir?

Aslan Bjaniya — Bağımsız uzmanlar savaşın Abhazya ekonomisine verdiği zararı değerlendirdiler. 1995 fiyatlarıyla bu 11 milyar dolardı, tabi ki henüz tüm hasarın yarattığı tahribatı toparlayamadık ama yine de Rusya’nın desteği çok büyüktü ve hala da öyle bulunuyor. Biz de son yıllarda kendimize bir fırsat arıyoruz ve diyelim ki birkaç yıldır devlet bütçesinin oluşturulması hedeflerini yerine getiriyoruz; kendi paramız var, küçük bir miktar ama onunda yardımıyla ekonomiyi geliştirdiğimiz ortaya çıktı.

Alternatif ulaşım hizmetlerini yaşama geçiriyoruz, havaalanıyla bağlantılı olan konu bu, hükümetler arası bir anlaşma imzalandı ve yakın zamanda bir prosedür tamamlandı, çalışmalar sonucunda bir yatırımcı seçildi ve Suhum şehrinde bulunan Vladislav Giorgiyevich Ardzınba havaalanı restorasyon projesi doğrultusunda, yakın gelecekte bu çalışmalara başlanacak.

— Zaman zaman Abhazya'nın Birlik Devleti projesine olası katılımı konusunda tartışmalar yaşanıyor. Suhum gelecekte kendisinin de katılma olasılığını düşünüyor mu?

Aslan Bjaniya — Oldukça istikrarsız olan bu dünyada tek başına yaşam içerisinde kalmak zor ve biz elbette Rusya ile müttefik ilişkilerimizin devletlerarası anlaşmalarımıza uygun olarak güçlendirilmesini görmek istiyoruz. Ve 24 Kasım 2014 tarihli anlaşma, Rusya Federasyonu'nun, eski Sovyetler Birliği topraklarında Rusya Federasyonu'nun katılımı veya girişimiyle uygulanan entegrasyon süreçlerine Abhazya'nın katılımı için koşullar yaratacağını özellikle belirtiyor.

Gelecekte, Belarus ile birlikte böyle bir birlik anlaşmasına katılmak doğru bir yol olacaktır ve benim anladığım kadarıyla Abhazya'nın çıkarlarına da hizmet edecektir. Çünkü eşit haklara sahip bağımsız cumhuriyetlerin birliği yeni bir sinerji yaratır, bu devletlerde yaşayan etnik grupların gelişimi için de bir fırsat oluşturur ve daha yüksek bir güvenlik sağlar. Gelecekte Birlik Devleti'ne katılımı, temelde devletimizin, ulusumuzun kalkınmasının çıkarlarını güvence altına alan bir süreç olarak görüyorum.

- Savunma yeteneğinin geliştirilmesi konusuna gelince. 1 Eylül'de Abhaz ve Rus ordusu arasındaki ortak tatbikatlar sona erdi. Moskova ile askeri-teknik işbirliğini güçlendirmeye yönelik herhangi bir planınız var mı?

Aslan Bjaniya — Rusya ile askeri alandaki işbirliği konusunda çok şey yapıldı ama atılacak çok adım da var ve biz bunu sürekli olarak gerçekleştiriyoruz. Bu tatbikatlar belirli aralıkta yapılıyor, önceden onaylanmış planlara göre askeri-teknik işbirliğine yönelik çalışmalarımız bulunuyor. Rusya bize destek sağlıyor, uzmanlarımız sürekli olarak Rusya Federasyonu'nun özel kurumlarında ileri eğitimden geçiyor, dolayısıyla bu konu elbette hiçbir zaman gündemden düşmüyor.

Zafer bayramı olduğu gün, bizleri küçük bir hücumbot konuk oldu, savaş gemisine konuk olduk - ciddi savaş yeteneklerine sahip çok modern bir gemi. Moskova ile anlaşma imzaladık ve yakın gelecekte Oçamçira bölgesinde Rus Donanması için kalıcı bir üs kurulacak.

Bunların hepsi hem Rusya'nın hem de Abhazya'nın savunma kapasitesinin artırılmasını amaçlıyor ve bu tür ilişkiler sürecek, çünkü bunlar hem Abhazya'nın hem de Rusya'nın temel çıkarlarını güvence altına alıyor ve güvenlik her şeyden önce geliyor. Ayrıca belirtmek istemediğim konularda bulunuyor.

— Gürcistan hâlâ Rusya'yı Abhazya'yı işgal ettiği iddiasıyla suçluyor. Bugün Sohum ve Tiflis arasındaki ilişkiler nasıl kuruluyor, ekonomik, sosyal herhangi bir etkileşim alanı hâlâ sürdürülüyor mu?

Aslan Bjaniya — Etkileşim tek yönde gerçekleşir, ekonomi açısından IngurGES. Bu santralı ortak işletiyoruz, baraj Gürcistan topraklarında, santral binası da Abhazya topraklarında bulunuyor. Diğer yönlere gelince, Cenevre görüşmeleri dışında (2008’de Güney Osetya’da yaşanan askeri çatışmalar sonrasında ortaya çıkan sorunların çözülmesi amacıyla Cenevre’de, Rusya, Gürcistan, Abhazya ve Güney Osetya arasında düzenlenen bir dizi uluslararası görüşme sürdürülüyor – İzvestiya) gerçek anlamda, neredeyse hiç bir temas yok.

Abhazya'nın Rusya tarafından işgal edildiği tezini kabul edemeyiz, bu tür bir yaklaşım elbette bu hiçbir şekilde gerçeğe uymuyor. Ancak görünüşe göre birilerinin bunun hakkında konuşması önemli çünkü bu tez Gürcistan'ın müttefikleri olan ABD ve Büyük Britanya tarafından destekleniyor. Abhazya'nın Rusya Federasyonu tarafından tanınması sonucunda ekonomimizde ve sosyal alanda ne gibi değişikliklerin oluştuğunu size çok kısaca anlattım. Bu bir biçimde “işgal” tanımlamasına uyuyor mu? Bundan dolayıdır ki bu tür bir tanımlama komik bile değil, ama bırakın öyle düşünsünler.

- Güvenlik sorunlarıyla ilgili. Gürcistan'dan provokasyon var mıydı? Şu anda sınırlarda durum ne kadar istikrarlı?

Aslan Bjaniya — Benim görüşüme göre, Gürcistan'da bulunan mevcut devlet yönetimi, yani Gürcistan devlet başkanı [Salome Zurabishvili] dışında, Başbakan [Iraklı Garibaşvili] ve ekibi pragmatik insanlar ve deyim yerindeyse, bu anlamda bu kadar büyük sorunlar yaşanmamıştır.

Ancak bazen Amerikan keşif uçaklarının hava sahasını ihlal ettiği oluyor Gürcistan’a ait değil, bu konuyu kaydediyoruz. Ancak bu keşiflerin ABD Silahlı Kuvvetlerinin ve bir dereceye kadar Gürcistan'ın çıkarları doğrultusunda gerçekleştirildiği açıktır.

Ancak Gürcü devlet yönetimi silahlı kuvvetlere gereken önemi veriyor ve Abhazya toprakları ile Güney Osetya topraklarının iadesi konusu burada hala gündem içerisinde bulunuyor. Bu nedenden dolayıdır ki bizler hiçbir durumda güçsüz olduğumuzu düşünmelerine fırsat vermemeliyiz, bizler neye gereksinimimiz olduğunu ve nasıl hareket etmemiz gerektiğini biliyoruz. Aynı zamanda barış ve iyi komşuluk ilişkileriyle ilgilendiğimizi de özellikle vurgulamak istiyorum. Ancak bu durumda topun onların sahasında olduğunu da bilelim.

— Abhazya'da bir devlet geri dönüş komitesi bulunuyor. Şu ana kadar kaç kişi bu programdan yararlandı ve yurt dışında yaşayan Abhazların programa olan ilgisini genel olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?

Aslan Bjaniya — Program süresi boyunca yaklaşık olarak 10 bin geriye dönen kişi bu fırsattan yararlandı. Son zamanlarda Suriye'deki çatışmalar sırasında yaklaşık 500 kişiyi Abhazya'ya getirmeyi başardık ve standartlarımıza göre onları yeni koşullara entegre etmek için önemli miktarda fon harcıyoruz; Abhaz dilini öğrenmek için özel bir kurs oluşturuldu, birçok kişi Abhazya'ya geldi. Birçoğunun mesleği bulunuyor var, birçoğuna arsa tahsis ediliyor, birçoğuna apartman yapılıyor ve bu süreç bugün de sürüyor. Ama bu kadar büyük çaplı olduğunu söylemeyeceğim, bu sürecin sürdürülmesi gerekiyor, bu çalışmaların sürekli yapılması gerekiyor.

— Bu yıl Rus turistler neredeyse Rusya-Abhaz sınırına hücum ediyordu; bazı kaynaklara göre insan sayısı sınır kontrol noktasının kapasitesini yedi kat aşıyor. Abhazya gelecek süreçte bu özel sorunu çözmeyi planlıyor mu?

Aslan Bjaniya — Bu tür planlarımız var, bu tür planlar tek taraflı olarak uygulanamaz, bunlar, bizim Rusya Federasyonu ile birlikte uyguladığımız ortak planlar. Rusya Federasyonu, Psou'daki kontrol noktasının yeteneklerinin genişletilmesine yönelik talimat verdi ve süreç şu anda tasarım aşamasında. Bunu bekliyoruz ve kesinlikle bizim tarafımıza bağlı olanı yapacağız çünkü aslında yaz aylarında kontrol noktası tasarım hesaplamalarının öngörmediği bir modda çalışıyor. Bu ilk değişiklik.

İkinci olarak turistlerimize en konforlu mekan koşulları yaratmak adına ve bunların sayılarının artmasıyla ilgileniyoruz, Lastochka elektrikli trenini hizmete soktuk, tren Gagra'ya geldi. Gelecek yıl Sohum'a kadar gelecek. Bu yıl tabiri caizse "Prens Vladimir" yolcu gemisi kalıcı olarak çalışıyor. Bizi birbirimize bağlayan iletişim koşullarının sayısının artmasını istiyoruz.

Kaynak: https://iz.ru/1583490/valentin-loginov/uchastie-v-soiuznom-gosudarstve-otvechaet-interesam-abkhazii