Erdoğan ve Suriyeli Kürtler!

03/09/2020. Moskova. 02 Eylül 2020. REGNUM. Stanislav TARASOV. Foto: Ivan Shilov. Çeviri: Fatih Atan (Atanba - Тванба). Moskova, Suriye Kürtleri ile Amerika Birleşik Devletleri gibi bir diyalog yürüterek Ankara'ya bir "büyük usta oyunu" oynama yeteneğini gösteriyor. Türk diplomasisi, "Orta Doğu ve Güney Kafkasya'nın birçok cephesinde aynı anda savaşacak" kaynaklara sahip değil. Bir geri çekilme başlatmak veya uzlaşma pozisyonlarına geçişi belirtmek için bir konuma gereksinimi var.

Moskova’da, Rusya Federasyonu ve Türkiye Cumhuriyeti arasında bakanlık heyetlerince Libya ve Suriye konusunda görüşmeler gerçekleştirildi. Milli Savunma Bakanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatı temsilcilerinin yer aldığı Türk heyetine Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal başkanlık etti. İki ülke arasında daha önceki bu tür kurumlar arası görüşmelerin 21-22 Temmuz'da Ankara'da yapıldığını hatırlayalım. Rusya tarafında heyet başkanı olarak Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergei Vershinin ve Savunma Bakanlığı temsilcileri katıldı.

Bu tür kurumlar arası istişarelerin mekanizmasının ne kadar etkili olacağını söylemek, Suriye ve Libya'daki çözüm sorunlarının eşzamanlı olarak ele alınmasına yönelik bu türden “paket” yaklaşımlarının birçok soruyu gündeme getirmesi nedeniyle hala zor. Suriye yönünde Rusya, Türkiye ve İran'ın katılımıyla Astana anlaşmaları halihazırda yürürlükteyse, pratik uygulamaları yapılıyorsa, Libya ile ilgili olarak, Libya ile ilgili Berlin Konferansı (19 Ocak 2020) kararları uyarınca ve BM ile koordinasyon içinde sadece Libya arası siyasi diyaloğu teşvik etmek için çağrılar yapılır. Doğru, Türkiye ile Rusya arasındaki bölümler arası istişarelerin ardından Ankara tarafından yapılan açıklama “sıradan” bir sorunu ortaya çıkardı: “Libya'da uzun vadeli ve sürdürülebilir ateşkes için koşullar yaratmak amacıyla Libya’da ki tarafları etkilemek de dahil olmak üzere ortak çabaları sürdürmek.”

Bu arada anlaşıldığına göre, bu konu Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rus mevkidaşı Vladimir Putin arasında gerçekleşen son telefon görüşmesinde tartışılmıştı. Bu görüşmeleri yorumlayan Türk hükümet basın kurumu Anadolu Haber Ajansı, Libya sorunlarını Suriye'nin İdlib vilayetindeki durumla ilişkilendirerek Suriye ve Libya'yı “birbiri ile bağlantısı olan iki gemi” olarak sundu. Bu konuda bir başka önemli nokta ortaya çıkıyor. Geçtiğimiz günlerde Putin'e İdlib sorunları konusunda görüşen Erdoğan, sanki dolaylı olarak Suriye sorunlarıyla ilgili diyaloğa katılımları gerektiğini veya varlığını ortaya koymasını belirterek ABD ile ön görüşmelerde bulundu. Libya yönünde de benzer şeyler oluyor. ABD Başkanı Donald Trump ile Erdoğan arasındaki telefon görüşmelerinden birini yorumlayan ABD Başkanı Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O'Brien'ın, “Libya'da “galip” dışarıdan katılanlar içerisinden olmayacak, sadece Libyalılar bir araya gelerek egemenliğini ve tek bir ülke kurmayı kazanabilirler” demesi bir tesadüf değil.

Bizim anladığımıza göre, aynı anda iki yönde oynayan Ankara’nın - Suriye ve Libya - tek sepete bu yumurtaları sığdıramaması, diğerlerini de benzer bir ilkeyle hareket etmeye doğru zorluyor. Milliyet gazetesinin Türkçe baskısında, Moskova'da Rusya-Türkiye yetkilileri arası görüşmelerin yapıldığı sırada, Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, “Ankara tarafından terör örgütü olarak kabul edilen, ancak ABD ile yakın işbirliği içerisinde bulunan Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK – Abhazyam.com)” bir kolu olarak belirtilen Suriye Demokratik Konseyi'nin (SDG) temsilcilerini kabul etmesine “öfkeyle” tepki gösterdiği yazıldı. Ayrıca Moskova'da, SDG ve Halkın İrade Partisi, 2254 sayılı BM Kararı uyarınca Suriye krizinin çözümüne yönelik siyasi yol haritasına ve Suriye Anayasasının taslağının geliştirilmesine ilişkin hükümlerle bir mutabakat zaptı imzaladığını duyurdu. Her iki taraf da “yeni Suriye'nin tüm toplumlarıyla birleşik bir Suriye olacağı, ademi merkeziyetçilik, halkın doğrudan yönetimini garanti altına alan ve savunma ve dış ilişkiler gibi temel konularda merkezileşme arasındaki ilişki için gelişmiş bir formül sağlayan demokratik bir anayasaya sahip olacağı” konusunda anlaştı.

Aynı zamanda her iki taraf da kendilerini "Suriye'deki Kürt sorununa adil, demokratik bir çözüm" bulma konusunda anlaştılar. Daha doğrusu, Suriye'deki Kürtlerin gelecekteki statüleri sadece Şam'la diyalog yoluyla belirlenecek. Bu konu hakkında İngiliz yayın organı Rai Al Youm, “taktik nedenlerden dolayı Moskova'nın Ankara'ya ABD gibi Suriyeli Kürtlerle diyalog yürüten bir “büyük bir usta oyuncu gibi” oynama yeteneğini gösterdiğini belirtti. Ruslar ve Amerikalılar Kürtleri sadece sözle de olsa desteklemeyi kabul ederse, bu durum Erdoğan için bir çıkmaz olacak” diye yazıyor. Türk lider, özellikle AB ile artan gerilimlerden sonra hızlı hareket etmeye ve Rusya ile yakınlaşmaya zorlanacak. Türk diplomasisi, “Orta Doğu ve Güney Kafkasya'nın çeşitli cephelerinde aynı anda savaşmak” için bu tür kaynaklara sahip değil ve bir yerde bir geri çekilme veya uzlaşmacı pozisyonlara geçişe başlamak gerekiyor. Örneğin, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu “aniden” Yunanistan'a karşı “barış” önerisinde bulundu ve Doğu Akdeniz'de sondaj yapma hakkı konusundaki anlaşmazlığı çözmeye karar verdi.

Buna karşılık ABD, Kıbrıs'a silah tedarikine yönelik ambargoyu kısmen kaldırdığını duyurdu. Ve Moskova'daki taraflar arası görüşmelerin sonuçlarının ardından, “Rusya ve Türkiye, Libya'daki düşmanlıkların tamamen sona ermesini savunuyor” açıklamasında bulunuldu. Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Akila Saleh ve PNC başkanı Faiz Sarraj'ın Libya'daki düşmanlıkların sona ermesine ilişkin son açıklamalarının önemi üzerinde pratik bir vurgu yapıldı. Doğru, bu kombinasyon hala “canlı iplikler” ile dikiliyor, ancak ana eğilim, Libya tarafında, Haziran ayından bu yana yoğun bir çatışmanın yaşanmadığı belirtiliyor. Erdoğan'ın jeopolitik dürtülerini dizginlemek için bir takım eylemler yapılmalıdır. Moskova üzerine düşeni yaptı.

Kaynak: https://regnum.ru/news/polit/3051974.html