S – 400, Erdoğan, Trump ve Putin

02/07/2020. Moskova. 01 Temmuz 2020. REGNUM. Stanislav TARASOV. Foto: İvan Shilov. Çeviri: Fatih Atan (A’tanba - Тванба). Türkiye, Rusya'dan satın almış olduğu S-400 füze sistemini satmayı düşünmüyor. Ankara, ABD'ye “Patriot” füze sistemlerini satın alma talebini değerlendirmesini önerdi. Bu, Erdoğan'ın tipik bir diplomatik davranış biçimi: bir sonraki adımı düşünmek için daha fazla zaman satın almak üzere Trump ve Putin arasında durmak. Böylece S-400 ile ilgili entrika varlığını sürdürecek.

Amerikan yayın organı Defense News, ABD Senatosu'nda Cumhuriyetçi çoğunluğun başkanı John Thune'un, 2021 için ulusal savunma ödenekleri yasasının değiştirildiğini ve bu değişikliğin, Washington'un Türkiye'nin daha önce tedarik etmiş olduğu Rus uçaksavar füze sistemi S-400'ü satın almasına izin verdiğini bildirdiğinde, bu açıklamanın, Ankara üzerinde bir başka ek baskı aracının başlangıcı olarak algılandığını yazdı.

ABD tarafından bu tür öneriler daha önce de gelmişti. Özellikle de, Türkiye'nin, F-35'in yapımı ve satın alınması için oluşturulan uluslararası programdan dışlandığı duyurulduktan sonra. Bunlara ek olarak, ABD Başkanı Donald Trump'ın "S-400 satın alınması yüzünden" bu tür önlemlere başvurmayacağını açıkça belirtmesine rağmen, Ankara çeşitli yaptırımlarla tehdit edildi. Ancak Askeri-Teknik İşbirliği Federal Servisi'nin resmi temsilcisi Maria Vorobyova, Türkiye'ye teslim edilen S-400'lerin yeniden ihraç edilmesinin (üçüncü ülkelere transferinin) Rus tarafının izni olmadan olanaksız olduğunu belirttiğinde, Rusya Federasyon Konseyi Dış İlişkiler Komitesi Birinci Başkan Yardımcısı Vladimir Dzhabarov, “ABD, Türkiye’den S-400 satın almak istemesi ile, onu «vidalarından sökünceye kadar» çıkartmak ve kendi başlarına bir şeyler yaratmaya çalışıyor ” diyerek, Rus tarafının prensip olarak bu olayları dışlamadığı ve uyarı vermeye zorlandığı hissini uyandırıyor.

Peki bu durum neden şimdi ortaya çıktı? Bloomberg, Washinton’un "Türkiye'yi hala kendileri açısından kurtarılma şansının olduğuna" karar verdiğine işaret ediyor. Buna karşılık olarak, Ankara'daki Alman Marshall Fonu araştırma grubunun direktörü Özgür Ünlühisarcıklı, "ABD'de insanlar Türkiye'nin tamamen kaybedilmediğini gördü, onun Rusya'dan uzaklaşma ve Amerikalılara daha yakın olma şansının olduğunu" yazıyor. Bizler, bu yan yana gelen önemli durumları göstereceğiz. Gerçek şu ki, Türkiye S-400 sistemini şimdiye kadar etkinleştirmedi, ve hatta Rus tarafının bağlantısıyla, dört S-400 füze savunma sistemini elde ettikten sonra yeni bir parti satın alma arzusunda olduğunu belirtti. Aynı zamanda Ankara'nın Nisan ayının sonundan önce Rus füze savunma kompleksini işletmesi gerekiyordu. Ancak, "ülkede coronavirüs pandemisinin patlak vermesi nedeniyle belirsiz bir süre için" ertelendi. Haziran artık sona erdi ve Türkiye'nin bu yöndeki eylemleri, ABD tarafında, flört etmeyi sürdürmesi için bir sinyal olarak algılanıldığı belirgin değil.

Özellikle, Nisan ayından Haziran ayının sonuna kadar olan dönem içerisinde Washington ve Ankara arasında etkin bir ilişkiyle doluydu. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Mevlut Çavuşoğlu, "Eğer bizler, iyi bir teklif alırsak, Ankara, ABD'den Patriot uçaksavar füze sistemlerini ve diğer NATO müttefiklerinden benzer sistemleri satın almaya hazır" dedi. Ancak Pentagon sözcüsü Jonathan Hoffman buna karşılık olarak yanıt verdi: “Amerika Birleşik Devletleri ancak daha önce edinilmiş olan S-400 füze savunma sistemleri Rusya'ya geri dönerse Patriot füze sistemini Türkiye'ye satmaya hazır olacaktır.” Dedi. Ankara tarafından ABD’e "Türk askerlerini korumak için Türkiye'nin güney sınırına Patriot füze sistemi kompleksleri yerleştirmesini" önerdiği başka bir hamle daha oldu. Ancak Washington, Türkiye'nin “Doğu Akdeniz ve Libya'daki politikasını değiştirmesini” ve Rusya'nın “gelecekte genişleyerek ve buraya Rus askeri yapılanmasını dolduracağı” gerekçesi ile “S-400 füze sistemiyle NATO İttifakının güney bölgesinin ihlal edilmemesi” önerisini getirerek karşı yanıt verdi.

Şimdilik aşağıdakiler görüntüleniyor. Moskova, Ankara'nın S-400 konusunu Amerikalılarla olan ilişkilerinde nasıl kullandığını belki de en güçlü argüman olarak kullandığını görüyor. Bu bağlamda, Türk yayın organı Habertürk, Türkiye'nin S-400 de dahil olmak üzere Rusya ile varolan tüm anlaşmalarını ancak ABD'den “cazip teklifler gelmesi” koşuluyla ihlal edebileceğini belirtiyor. Ankara, aynı zamanda, Suriye’deki sorunu sadece “ulusal güvenlik sorunu olarak değil, aynı zamanda toprak bütünlüğünün korunması” olarak gördüğü ve Amerikalıların, Suriye'deki Kürtlerin oluşturmuş olduğu “Demokratik Birliği” ni (PYD) desteklemeyi reddetmesi gerektiğini söylüyor. Ancak Türklere farklı bir şey sunuluyor: F-35 tedarik programına geri dönüş, karşılıklı ticarette beş kat artış, herhangi bir yaptırımın olmaması ve “güçlü dostluk” ilişkileri. Bu işler öyle değil, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Moskova ile olan işbirliği içinde birikmiş potansiyelini “boşa çıkarmayacağı” ve en önemlisi de Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bugün için varolan siyasi güvenini azaltmasına izin verecek bir durum yok. Ancak Beyaz Saray ile oynanan oyunda S-400'ü devreye almanın gecikmesi ile hareketin kaynağı zaten tükeniyor ve Türklerin manevra alanı belirgin bir biçimde daralıyor.

Ve Ankara'nın kendisi, “Kürt Kartını” ABD'den beklemiş olduğu avanslar yerine, onunla değil de, İran ile Moskova'ya bu yönde dolaylı baskı uygulayarak aktif olarak oynamaya başladı. Şimdilik, Türkiye bu konu hakkında ara bir durumda bulunmaya karar verdi. İktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi sözcüsü Ömer Çelik, “Türkiye'nin Rusya'dan satın almış olduğu S-400 sisteminin Washington’a satışının yasal bir dayanağı yok, Ankara satın alınan bu sistemin son kullanıcısıdır” dedi. O, aynı zamanda ABD'ye öneriyi yineledi: "Patriot savunma sistemlere olan taleplerimizi değerlendirirlerse, o zaman görüşme konusu olacaktır" dedi. Eski Türkiye Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış, geçenlerde Moskova’yı ziyareti sırasında bu satırların yazarına şunları söyledi: “Ankara, Washington'u, Rusya ile aralarında olan işbirliğinin sınırlamalarının olduğuna ikna etmeye çalışırken, Amerikalıları,kendisiyle olan ilişkilerini yenileme çağrısında bulunduğu oyunu oynamaya çalışıyor” dedi.

Evet, bu, Erdoğan'ın tipik bir diplomatik davranış biçimi: bir sonraki adımı düşünmek için daha fazla zaman satın almak üzere Trump ve Putin arasında durmak. Böylece S-400 ile ilgili entrika varlığını sürdürecek.

Kaynak: https://regnum.ru/news/polit/2998370.html